Παρ’ όλο που η μη απόκτηση παιδιών παραμένει ταμπού σε πολλές κοινωνίες, όλο και περισσότερες γυναίκες επιλέγουν τελικά να μην υποκύψουν στα «πρέπει» της μητρότητας και να ζήσουν τη ζωή τους, όπως την θέλουν.

Κάποιες επειδή δεν επιθυμούν να αναλάβουν την ευθύνη που έχει ένας γονιός, άλλες γιατί δεν θέλουν να αλλάξει η ζωή τους κι άλλες γιατί φοβούνται ότι δεν θα έχουν την υποστήριξη που χρειάζονται, είτε από το κράτος είτε από τον σύντροφό τους, πολλές γυναίκες επιλέγουν να μην βιώσουν την εμπειρία της μητρότητας. Και ακόμα κατακρίνονται γι’ αυτό.

Η Dyanna Volek δεν ήταν ποτέ από τα κορίτσια που ονειρεύονταν να γίνουν μητέρες μεγαλώνοντας. Ήδη από μικρή ηλικία ήξερε βαθιά μέσα της ότι δεν ήθελε παιδιά. Ίσως αυτό να οφείλεται στο γεγονός ότι είδε τη μητέρα της να θυσιάζει το όνειρό της να γίνει αεροσυνοδός και να εργάζεται σε τρεις δουλειές για να μεγαλώσει μόνη της δύο παιδιά. Ή ίσως να οφείλεται στο ότι είχε άλλες επιδιώξεις στη ζωή.

«Πάντα ανυπομονώ να κάνω το επόμενο βήμα, αλλά το να γίνω γονιός δεν ήταν ποτέ ένα από αυτά», λέει και παραδέχεται πάντως πως ακόμη και η ίδια δεν ήθελε να σκέφτεται ή να συζητά πολύ ένα τέτοιο θέμα-ταμπού.

Μόνο πριν από μερικά χρόνια, όταν άρχισε να σοβαρεύει η σχέση με τον σύντροφό της, αναμετρήθηκε πραγματικά με τα συναισθήματά της, αλλά όταν παντρεύτηκαν, είχαν και οι δύο καταλήξει σε ένα συμπέρασμα: Ήθελαν να μείνουν χωρίς παιδιά.

Η Volek είναι τώρα 37 ετών και πιστεύει πως δεν θα αλλάξει γνώμη. Η αίσθηση ελευθερίας που της δίνει το γεγονός ότι δεν έχει παιδιά, είναι κάτι που απολαμβάνει. Με τον σύζυγό της μπορούν να ταξιδεύουν, να βγαίνουν και να διασκεδάζουν, χωρίς να ανησυχούν για την ασφάλεια του παιδιού τους, «πολυτέλεια» που οι φίλοι τους που είναι γονείς δεν έχουν.

Μπορούν ακόμη να εργαστούν για την πρόωρη συνταξιοδότησή τους, ένας στόχος που διαφορετικά θα ήταν ανέφικτος σε μια πόλη τόσο ακριβή όσο το Σαν Φρανσίσκο. Και στην καθημερινή τους ζωή, έχουν άπλετο χρόνο για τον εαυτό τους. Η Volek είναι μία από τις ολοένα και περισσότερες γυναίκες στις ΗΠΑ που επιλέγουν να μην αποκτήσουν παιδιά, ειδικά την τελευταία δεκαετία.

Ο κορωνοϊός μείωσε τις γεννήσεις

Από το 2007, το ποσοστό γεννήσεων στη χώρα μειωνόταν κατά μέσο όρο κατά 2% κάθε χρόνο. Παρά τις εικασίες για baby boom την περίοδο της πανδημίας, η κρίση του κορωνοϊού επιτάχυνε ακόμη περισσότερο την πτώση, με τις γεννήσεις να μειώνονται κατά 4% πέρυσι. Ήταν η μεγαλύτερη ετήσια μείωση του αριθμού των γεννήσεων από το 1973, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων.

Οι δημογράφοι επισημαίνουν πολλούς παράγοντες που οδηγούν σε αυτό το φαινόμενο: Οικονομική ανασφάλεια, πολιτική αβεβαιότητα, μεταβολή των προτύπων των φύλων και μείωση του στίγματος της επιλογής να μην αποκτήσουν παιδιά.

Αν και η πανδημία αποκάλυψε πόσο λίγη υποστήριξη λαμβάνουν οι οικογένειες στις ΗΠΑ από την κυβέρνηση όσον αφορά τη φροντίδα των παιδιών και άλλες υποχρεώσεις, ορισμένες γυναίκες είχαν ήδη αποφασίσει πριν από αυτό.

Γιατί όμως ορισμένες γυναίκες επιλέγουν να μην κάνουν παιδιά;

Δεν θέλουν την ευθύνη του να είσαι γονιός

Η Σεσίλια Σάντερς, μια 32χρονη project manager στο Σικάγο, ήταν σίγουρη από νωρίς ότι δεν ήθελε παιδιά. Της φαινόταν πολύ μεγάλη ευθύνη και η ιδέα της εγκυμοσύνης την τρόμαζε.

Παρόλα αυτά, λέει ότι ένιωθε πίεση να αισθάνεται διαφορετικά, σαν να απογοήτευε τους άλλους με το να μην κάνει παιδιά. Για περίπου ένα χρόνο, προσπάθησε να αναγκάσει τον εαυτό της να αλλάξει γνώμη, μιλώντας με φίλους που ήταν γονείς για τις εμπειρίες τους και για το πώς έβρισκαν χρόνο για τον εαυτό τους.

Όπως αποδείχθηκε, οι φίλοι της συχνά δεν είχαν χρόνο για τον εαυτό τους. Τα παιδιά τους, έλεγαν, είχαν προτεραιότητα.

Η Sanders συνειδητοποίησε ότι το να θυσιάσει τις δικές της ανάγκες για να εκπληρώσει το καθήκον της ως γονέας θα ήταν ιδιαίτερα κουραστικό για εκείνη. Παλεύει με το άγχος και την κατάθλιψη και όταν αυτές οι καταστάσεις «ξυπνούν», ακόμη και η φροντίδα του εαυτού της γίνεται πρόκληση.

Η σκέψη να μεγαλώσει παιδιά και ταυτόχρονα να διατηρήσει την ψυχική της υγεία, φαινόταν σχεδόν αδύνατη. «Μετά από ένα χρόνο που το σκέφτηκα πραγματικά, είπα: Όχι, αν το κάνω αυτό, θα πω ψέματα στον εαυτό μου», λέει.

Φοβούνται την έλλειψη υποστήριξης

Για κάποιους, ο τρόπος με τον οποίο οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν τις μητέρες είναι αρκετός λόγος για να μην κάνουν παιδιά.

Η Amy Blackstone, κοινωνιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Μέιν και συγγραφέας του βιβλίου «Childfree by Choice: The Movement Redefining Family and Creating a New Age of Independence», λέει ότι η έλλειψη πολιτικών φιλικών προς την οικογένεια στις ΗΠΑ είναι μια εξήγηση για τη μείωση του ποσοστού γεννήσεων τα τελευταία χρόνια – κάτι που η πανδημία έκανε ακόμη πιο ξεκάθαρο.

Στο αποκορύφωμα της κρίσης του κορωνοϊού, οι γονείς έπρεπε να συνεχίσουν να εργάζονται, μην έχοντας τη δυνατότητα να πάνε τα παιδιά τους σε παιδικό σταθμό ή νηπιαγωγείο, ενώ όσοι είχαν παιδιά μαθητές, έπρεπε να τα βοηθούν στην τηλεκπαίδευση.

Η κατάσταση αυτή προκαλούσε άγχος κι εξάντληση στους ανθρώπους, οι οποίοι καθυστερούσαν ή έκαναν δεύτερες σκέψεις για την απόκτηση περισσότερων παιδιών.

«Η πανδημία μάς αποκάλυψε πραγματικά πόσο ανεπαρκώς υποστηρίζουμε τους γονείς στις ΗΠΑ», σημειώνει η Blackstone. «Καταφέραμε να δούμε την αλήθεια που πάντα γνωρίζαμε, αλλά ποτέ δεν την λέγαμε δυνατά, ότι δηλαδή το να είσαι γονιός είναι πραγματικά δύσκολο. Και δεν υποστηρίζουμε πραγματικά τους γονείς σε αυτόν τον ρόλο».

Αυτό ήταν σίγουρα μια σκέψη για τη Yana Grant, μια 24χρονη στην Tulsa της Οκλαχόμα, η οποία αποφάσισε πέρυσι να μην κάνει παιδιά. Οι ΗΠΑ δεν προσφέρουν κανένα εθνικό πρόγραμμα γονικής άδειας επί πληρωμή. Η φροντίδα των παιδιών μπορεί να είναι ακριβή ή δύσκολο να βρεθεί. Και οι γυναίκες εξακολουθούν να επωμίζονται περισσότερο το βάρος των γονικών ευθυνών και των εργασιών του νοικοκυριού.

«Από τη στιγμή που μαθαίνεις ότι είσαι έγκυος, πρέπει να γίνεις πρώτα μητέρα και μετά γυναίκα», λέει η Grant. «Οι άντρες μπορούν να είναι πρώτα άντρες και μετά πατέρες, όπως φαίνεται».

Ως μαύρη γυναίκα, η Grant έχει και άλλα πράγματα να ανησυχεί. Οι μαύρες γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες από τις γυναίκες οποιασδήποτε άλλης φυλής να πεθάνουν από προβλήματα που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη. Είναι επίσης πιο πιθανό οι ανησυχίες τους να αγνοούνται, ο πόνος τους να μην θεραπεύεται και οι εμπειρίες τους να μην γίνονται πιστευτές.

Για την Grant, αυτές οι ανησυχίες έχουν τις ρίζες τους στην πραγματικότητα. Πριν από μερικά χρόνια, ένιωσε την καρδιά της να χτυπάει γρήγορα και τον λαιμό της να πρήζεται. Πήγε στον γιατρό, ο οποίος-όπως περιγράφει η ίδια- της είπε να παραμείνει ενυδατωμένη και την έστειλε σπίτι της, χωρίς να ελέγξει τον θυρεοειδή της. Όταν επισκέφθηκε έναν άλλο γιατρό για τα ίδια συμπτώματα περίπου ένα χρόνο αργότερα, διαγνώστηκε με τη νόσο του Graves, μια αυτοάνοση διαταραχή που προκαλεί υπερλειτουργία του θυρεοειδούς.

Αν έμενε έγκυος και κάτι πήγαινε στραβά, η Grant φοβάται ότι τα συμπτώματα και τα παράπονά της θα μπορούσαν να αγνοηθούν με παρόμοιο τρόπο.

«Αισθάνομαι ότι ως μαύρη γυναίκα, δεν έχεις πολλά που είναι δικά σου», λέει. «Και έτσι το να κρατήσω αυτό το κομμάτι μου, είναι το μόνο πράγμα που ξέρω ότι μπορώ να ελέγξω. (Μπορώ) να πω ότι πήρα αυτή τη συνειδητή απόφαση να σώσω τον εαυτό μου, επειδή το πιο πιθανό είναι ότι κανείς άλλος δεν πρόκειται να το κάνει».

Τους αρέσει η ζωή τους όπως είναι

Όσο η Jordan Levey επικεντρωνόταν στις σπουδές της στη νομική και στην εξέλιξη της καριέρας της, υπέθετε ότι κάποια στιγμή θα χτυπούσε το καμπανάκι για το «μητρικό ένστικτο». Μόλις έβρισκε έναν σύντροφο, σκεφτόταν, θα παντρεύονταν και ίσως αποφάσιζαν να κάνουν παιδιά.

Στα 35 της και παντρεμένη εδώ και τέσσερα χρόνια, η Levey λέει ότι αυτή και ο σύζυγός της έχουν συνειδητοποιήσει ότι προτιμούν τον σημερινό τρόπο ζωής τους. Έχουν ένα διαμέρισμα και είναι στοργικοί γονείς του σκύλου τους. Και παρόλο που και οι δύο κερδίζουν ένα άνετο εισόδημα, προτιμούν να ξοδεύουν τα χρήματά τους σε πράγματα που αγαπούν.

«Είμαστε πραγματικά ευτυχισμένοι με τη ζωή μας. Μας αρέσει να ταξιδεύουμε, μας αρέσει να μαγειρεύουμε, και οι δύο εκτιμούμε πραγματικά τον χρόνο που περνάμε μόνοι μας και την φροντίδα του εαυτού μας», λέει. «Νομίζω ότι θα ήμασταν μια χαρά γονείς, απλώς δεν νομίζω ότι θα το απολαμβάναμε».

Για τη Sanders, το γεγονός ότι δεν έχει παιδιά της δίνει χρόνο να ασχοληθεί με όλα τα ενδιαφέροντά της: Να γράφει, να παίζει κιθάρα, να κάνει πεζοπορία, να ταξιδεύει και να σώζει ζώα. Σημαίνει επίσης ότι μπορεί να επικεντρωθεί περισσότερο στην καριέρα της, η οποία για εκείνη είναι «το πιο σημαντικό πράγμα».

«Σίγουρα αισθάνομαι ότι πιθανότατα δεν θα ήμουν τόσο ψηλά στην καριέρα μου όσο είμαι τώρα και δεν θα ήμουν σε θέση να ζήσω την κανονική μου ζωή και να ακολουθήσω τα χόμπι και τα πάθη μου», λέει η Sanders. «Δεν θα ζούσα ολοκληρωμένα την ζωή μου».

Το γεγονός ότι γυναίκες όπως η Levey και η Sanders αισθάνονται ότι έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν έναν τρόπο ζωής χωρίς παιδιά είναι σημαντικό, λέει η Blackstone.

Στο παρελθόν, οι γυναίκες που δεν επιθυμούσαν την μητρότητα, μπορεί να αποκτούσαν παιδιά ούτως ή άλλως, επειδή αυτό περίμενε η κοινωνία από εκείνες. Τις τελευταίες δεκαετίες, όμως, αυτά τα πρότυπα και οι συμπεριφορές έχουν αλλάξει.

«Κάνουμε περισσότερες συζητήσεις για την πραγματικότητα ότι η γονεϊκότητα είναι μια επιλογή, όχι κάτι που όλοι πρέπει να κάνουν», λέει.

Εξακολουθούν να κατακρίνονται για το γεγονός ότι δεν έχουν παιδιά

Είναι ίσως πιο κοινωνικά αποδεκτό από ποτέ για τις γυναίκες να μην αποκτούν παιδιά. Ακόμα κι έτσι όμως, οι γυναίκες που δεν επιλέγουν τη μητρότητα, λένε ότι εξακολουθούν να αισθάνονται ότι πρέπει συνεχώς να εξηγούν τις επιλογές τους στους άλλους.

Τις αποκαλούν εγωίστριες, τις κατηγορούν ότι μισούν τα παιδιά και τους λένε ότι θα μετανιώσουν για την απόφασή τους αργότερα στη ζωή τους, όταν βρεθούν μόνες.

Η Volek λέει ότι αισθάνεται ότι οι άνθρωποι που δεν έχουν παιδιά, όπως η ίδια, κρίνονται ως επιφανειακοί ή ότι δεν έχουν κατανοήσει το μέγεθος της απόφασης που παίρνουν, ενώ αυτό δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την αλήθεια.

«Οι άνθρωποι που επιλέγουν να μην έχουν παιδιά το σκέφτονται πολύ – θα έλεγα ακόμη περισσότερο από τους ανθρώπους που έχουν παιδιά», πρόσθεσε.

Η υπόθεση ότι οι γυναίκες χωρίς παιδιά δεν νοιάζονται για τα παιδιά απλώς δεν είναι αληθινή, λένε κάποιες. Η Volek λατρεύει να παίζει με τα παιδιά των φίλων της. Η Levey απολαμβάνει να περνάει χρόνο με την ανιψιά και τον ανιψιό της. Η Grant είναι σε σχέση με έναν άνδρα που έχει γιο και είναι απόλυτα ευτυχής να κάνει παρέα με το μικρό.

Η Blackstone, η οποία έχει πάρει συνεντεύξεις από αμέτρητους ανθρώπους σχετικά με την απόφασή τους να παραμείνουν χωρίς παιδιά, λέει ότι οι άνθρωποι με τους οποίους έχει μιλήσει αναγνωρίζουν ότι είναι πιθανό μια μέρα να μετανιώσουν για την επιλογή που έκαναν. Αλλά είπε ότι προτιμούν να μην κάνουν παιδιά και να το μετανιώσουν αργότερα, παρά να κάνουν παιδιά και να το μετανιώσουν αργότερα.

Με πληροφορίες από: CNN