Όταν ήταν παιδί δεν έβλεπε πρόσωπα σαν το δικό της στα περιοδικά. Γνώριζε βέβαια πως οι άλλοι την έβλεπαν επιφυλακτικά επειδή ήταν μαύρη. Όμως το πρώην μοντέλο ήξερε καλά ποια ήταν και τι ήθελε να πετύχει.

Πηγαίνει σε ένα «κυρίως λευκό σχολείο» και γίνεται η πρώτη μαύρη μαζορέτα και διευθύντρια της χορωδίας, ενώ ασχολείται και με τον αθλητισμό. Σε ηλικία 19 ετών, πιάνει δουλειά στις γυναικείες φυλακές Westfield State Farm και γίνεται η νεότερη σωφρονιστική υπάλληλος στην πολιτεία της Νέας Υόρκης.

Ανοίγοντας την επίδειξη μόδας Battle of Versailles το 1973 γίνεται αυτόματα είδωλο για χιλιάδες μαύρα κορίτσια που μέχρι τότε ένιωθαν, όχι μόνο ότι δεν τους έδιναν σημασία, αλλά ότι δεν ήταν καν όμορφες.

Στο μισό αιώνα που μεσολάβησε από τότε, η Bethann Hardison περπάτησε σε πασαρέλες όλου του κόσμου, άνοιξε το δικό της – εξαιρετικά επιτυχημένο – πρακτορείο μοντέλων και συνεχίζει να είναι μία πολύ αγαπητή και ιδιαίτερα δυναμική υπερασπίστρια των μαύρων μοντέλων.

Η Μάχη των Βερσαλλιών

Το Battles of Versailles, η εμβληματική επίδειξη στο Παρίσι – στην οποία αναμετρήθηκαν Αμερικανοί και Γάλλοι σχεδιαστές – παραμένει μία από τις σημαντικότερες στιγμές για εκείνη. «Οι συνθήκες ήταν δύσκολες, αλλά το τελικό αποτέλεσμα ήταν τόσο ένδοξο και νικηφόρο, που έκανε όλα να αξίζουν τον κόπο», αναφέρει η Hardison.

Ήταν ένα πρωτοφανές θέαμα: Δέκα αφρο-αμερικανικά μοντέλα να κάνουν πασαρέλα στη σκηνή του ντυμένου με μπλε και χρυσό Théâtre Gabriel. Ήταν η επιτομή του κινήματος Black Is Beautiful των ΗΠΑ, το οποίο προσπάθησε να καταπολεμήσει τον ρατσισμό ενάντια στους Αφρο-αμερικανούς τις δεκαετίες του ’60 και του ’70.

Η ιδέα ανήκε στη θρυλική Αμερικανίδα διαφημίστρια μόδας Eleanor Lambert. Σκοπός της επίδειξης ήταν να συγκεντρωθούν χρήματα για την αποκατάσταση του ιστορικού παλατιού των Βερσαλλιών, παρουσία των πιο λαμπερών, γοητευτικών και επιτηδευμένων ανθρώπων του κόσμου – ανάμεσά τους η πριγκίπισσα Γκρέις του Μονακό, η Elizabeth Taylor και ο Andy Warhol.

Η ομάδα των Γάλλων αποτελείτο από την αφρόκρεμα των Ευρωπαίων σχεδιαστών: Yves Saint Laurent, Emanuel Ungaro, Pierre Cardin, Marc Bohan και Hubert de Givenchy, οι οποίοι υποστήριζαν σθεναρά την υψηλή μόδα (haute couture) – σε αντίθεση με τον ready-to-wear μοντερνισμό των Αμερικάνων designers.

Η υποβάθμιση των Αμερικάνων

Η Hardison, μία 31χρονη μαύρη γυναίκα με φυσικά, κοντά μαλλιά, ήταν μεταξύ των 36 μοντέλων που πέταξαν στο Παρίσι. Μαζί τους και οι πέντε Αμερικάνοι σχεδιαστές που προσκλήθηκαν να συμμετάσχουν, οι Halston, Anne Klein, Oscar de la Renta, Stephen Burrows και Bill Blass.

Για τον γαλλικό Τύπο, οι Αμερικανοί δεν ήταν τίποτα περισσότερο από απλοί σχεδιαστές αθλητικών ρούχων

Ο γαλλικός Τύπος κάλυψε την επίδειξη, αναμεταδίδοντας τη μάχη στα μέσα της εποχής. «Χρησιμοποίησαν τη λέξη ‘ανταγωνισμός’», θυμάται η Hardison. «[Γι’ αυτούς], δεν ήμασταν τίποτα περισσότερο από σχεδιαστές αθλητικών ρούχων. Πραγματικά υποβάθμισαν τους Αμερικανούς».

Η Hardison δεν ήταν μόνο μοντέλο για τους Klein, de la Renta και Burrows – το μοναδικό μαύρο σχεδιαστή και πολύ καλό της φίλο – αλλά και βοηθός παραγωγού της αμερικανικής παρουσίασης.

«Όλοι ήταν κάπως κακότροποι», θυμάται το πρώην μοντέλο. Οι Αμερικανοί σχεδιαστές είχαν να δουλέψουν με μία ομάδα υπερβολικά αδύνατων κοριτσιών, κάτι που δεν είχαν υπολογίσει. Επιπλέον, τα ίδια τα μοντέλα έπρεπε να περάσουν πολλές ημέρες στο παγωμένο παλάτι, όπου, σύμφωνα με τη Hardison, δεν υπήρχε ούτε ρολό τουαλέτας.

Επιπλέον, τα σκηνικά ήταν λάθος – ο σχεδιαστής παραγωγής Joe Eula είχε χρησιμοποιήσει μετρικό αντί για αυτοκρατορικό σύστημα με αποτέλεσμα να έχουν κατασκευαστεί όλα πολύ μικρότερα από όσο έπρεπε.

Μία κορυφαία στιγμή για το μάυρο μοντέλο

Εκείνο το βράδυ του Νοεμβρίου, μοντέλα και σχεδιαστές δεν σταμάτησαν να χορεύουν στη σκηνή υπό τους ήχους της Liza Minnelli, που τραγούδησε κομμάτια του Broadway, και ενός DJ που έπαιζε Al Green και Barry White.

Για πρώτη φορά η βιομηχανία της μόδας αποθέωνε ένα μαύρο μοντέλο

Όποιος ήρθε στην επίδειξη διατηρώντας επιφυλάξεις για την αμερικάνικη μόδα, έφυγε στο τέλος έχοντας αλλάξει γνώμη. Για τη Hardison, η στιγμή που φόρεσε το κίτρινο μεταξωτό φόρεμα του Burrows ήταν καθοριστική: Όταν το μοντέλο βγήκε έξω, όλοι ξεσηκώθηκαν και άρχισαν να χειροκροτούν επευφημώντας την.

«Όταν έφτασα στο τέλος της σκηνής, πέταξα την ουρά του φορέματός μου κάτω και κοίταξα το κοινό». Στα λίγα δευτερόλεπτα που έμεινε ακίνητη, ένιωσε από κάτω τους θεατές να χτυπούν ρυθμικά τα πόδια τους. Ήταν μαγευτικά: Για πρώτη φορά η βιομηχανία της μόδας αποθέωνε ένα μαύρο μοντέλο.

Συνασπισμός Μαύρων Κοριτσιών

Το 1984 η Hardison ανοίγει το δικό της πρακτορείο μοντέλων, το Bethann Management, δίνοντας ώθηση στην καριέρα των Veronica Webb, Kimora Lee Simmons, Roshumba Williams και Tyson Beckford, του πρώτου μαύρου άνδρα super model.

Επιπλέον, τη δεκαετία του ’90, ιδρύει το Black Girls Coalition (Συνασπισμό Μαύρων Κοριτσιών), στο οποίο συμμετέχουν οι Naomi Campbell, Iman και Tyra Banks. Στόχος του να υποστηρίξει τα μοντέλα διαφόρων εθνικών μειονοτήτων που μέχρι τότε λάμβαναν πολύ μικρότερες αμοιβές από τα λευκά super models.

Το 2007, η Hardison οργανώνει συναντήσεις στη Νέα Υόρκη για όσους θέλουν να δουλέψουν στον εξαιρετικά απαιτητικό χώρο της μόδας.

Tα μαύρα μοντέλα έχουν πλέον κάποια να αγωνίζεται για τα δικαιώματά τους: Σε μία συνέντευξη Τύπου μάλιστα, καλεί τους διευθυντές κάστινγκ να σταματήσουν να χρησιμοποιούν τα ίδια και τα ίδια κορίτσια, όπως και να αποκλείουν από τα ντεφιλέ μοντέλα από συγκεκριμένες εθνικότητες.

Vogue: Black (2008)

Μία εξαιρετικά σημαντική στιγμή είναι όταν το 2008, η εκλιπούσα εκδότρια της Ιταλικής Vogue, Franca Sozzani, κυκλοφορεί το τεύχος Black υπό την καθοδήγηση της Hardison. Η έκδοση περιέχει αποκλειστικά μαύρα μοντέλα και εξαντλείται τρεις φορές.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη STEVEN MEISEL (@stevenmeisel_)

Το 2013 ωστόσο, 40 χρόνια μετά το Battle of Versailles, το κίνημα Black Is Beautiful έχει σχεδόν εξασθενήσει. Το ανατολικό μπλοκ έχει ανοίξει, επιτρέποντας σε πολλά νεαρά, σούπερ αδύνατα κορίτσια από τη Ρωσία και την ανατολική Ευρώπη να εργασθούν στη Δύση.

Επιπλέον, δημιουργείται η τάση οι σχεδιαστές να μη δίνουν πια σημασία στο μοντέλο αλλά μόνο στα ρούχα.

Η Hardison βρίσκεται στο Μεξικό απολαμβάνοντας τις διακοπές της, όταν δέχεται τηλεφωνήματα από φίλους – όπως η Campbell – οι οποίοι την ενημερώνουν για την απόλυτη επικράτηση των λευκών μοντέλων στις πασαρέλες, τα lookbooks και τα περιοδικά.

Οι Chanel, Versace, Prada και Alexander McQueen  είχαν αγνοήσει σε μεγάλο βαθμό τα μαύρα μοντέλα

Η Hardison συγκεντρώνει άμεσα την ομάδας της και κατορθώνει να βάλει τα μέλη του Black Girls Coalition στα ντεφιλέ και τα παρασκήνια των επιδείξεων μόδας για τη σεζόν φθινόπωρο/χειμώνας 2013 στη Νέα Υόρκη, το Λονδίνο, το Μιλάνο και το Παρίσι.

Ταυτόχρονα, συντάσσει μία ανοιχτή επιστολή και τη στέλνει στα μέσα ενημέρωσης, στα συμβούλια μόδας και σε κορυφαίους σχεδιαστές. Οι Chanel, Versace, Prada και Alexander McQueen είναι μεταξύ αυτών που είχαν σε μεγάλο βαθμό αγνοήσει τα μαύρα μοντέλα.

Η Hardison δε φοβάται να τους κατονομάσει στην επιστολή της: «Ανεξάρτητα από την πρόθεση, το αποτέλεσμα είναι ο ρατσισμός», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Αυτό σοκάρει τους σχεδιαστές οι οποίοι ενσωματώνουν μαύρα μοντέλα στις επιδείξεις και τις διαφημίσεις τους. Η Prada μάλιστα προσλαμβάνει για πρώτη φορά μετά από 19 χρόνια ένα μαύρο μοντέλο, τη Malaika Firth, για να πρωταγωνιστήσει στη διαφημιστική της καμπάνια για τη σεζόν φθινόπωρο/χειμώνας 2013.

«Μητέρα» των μαύρων μοντέλων

Το 1965 γεννά το μοναδικό της παιδί, τον Kadeem Hardison. Λίγο καιρό αργότερα, ξεκινά την καριέρα της στην Cabots, ένα εργοστάσιο κατασκευής κατά παραγγελία κουμπιών στο Garment District της Νέας Υόρκης. Εργάζεται σε διάφορα showrooms και το 1967 γνωρίζει τον σχεδιαστή Willi Smith και γίνεται η μούσα του.

Το ξεχωριστό της στιλ και η εμφάνισή της γρήγορα γοητεύουν και άλλους σχεδιαστές. Γίνεται δημοφιλές μοντέλο, ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο και διοργανώνει πάρτι στο Factory του Andy Warhol και το Studio 54. Ταυτόχρονα, πιάνει δουλειά και ως βοηθός του Burrows και στη συνέχεια γίνεται ανεξάρτητη creative director και παραγωγός.

Η πολυάσχολη Hardison δεν έχει χρόνο να ασχοληθεί με το γιο της – η μητέρα και η γιαγιά της αναλαμβάνουν την ανατροφή του Kadeem κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής του, ώστε εκείνη να μπορεί να εργάζεται.

Ελπίζω οι άνθρωποι να αναγνωρίσουν ότι το μόνο αληθινό πράγμα για το οποίο μπορείς να αγωνιστείς είναι για τα δικαιώματά σου

Παρόλο που και η ίδια παραδέχεται ότι δεν υπήρξε ιδανική μητέρα, ωστόσο αποτέλεσε μητρική φιγούρα για εκατοντάδες ανθρώπους της βιομηχανίας: Επί 12 χρόνια, καθοδηγούσε και υποστήριζε πολλά νεαρά μοντέλα, τα οποία βρέθηκαν σε έναν εξαιρετικά ανταγωνιστικό χώρο, χωρίς να έχουν κάποιον να αγωνίζεται για αυτά.

Στα 80 της χρόνια, η Hardison παραμένει μία από τις πιο επιδραστικές προσωπικότητες της μόδας. Πλέον έρχεται να προσθέσει και δύο νέους ρόλους στο βιογραφικό της: Γράφει τα απομνημονεύματά της και το 2023 σκηνοθέτησε από κοινού με τον Frédéric Tcheng ένα ντοκιμαντέρ, το Invisible Beauty.

Στην ταινία εμφανίζονται φίλοι και θαυμαστές της υψηλής μόδας, όπως η Campbell, ο Burrows και η Zendaya, οι οποίοι συζητούν για το τσουνάμι αλλαγών που πυροδότησε η Hardison με την αγωνιστική της δράση.

«Αυτό το πράγμα που έκανα είναι μοναδικό από μόνο του, αλλά προσπαθώ απλώς να βεβαιωθώ ότι όλοι συμπεριλαμβάνονται φυλετικά», αναφέρει. «Ελπίζω οι άνθρωποι να αναγνωρίσουν ότι το μόνο αληθινό πράγμα για το οποίο μπορείς να αγωνιστείς είναι για τα δικαιώματά σου».

Με πληροφορίες από: The Guardian