Ο Γιώργος Λάνθιμος με την τελευταία του ταινία ανοίγει και πάλι τις συζητήσεις σχετικά με τις τολμηρές σκηνές σεξ και τα όριά τους. Το Poor Things, μία διασκευή του μυθιστορήματος του Alasdair Gray από το 1992 είναι μία παραλλαγμένη ιστορία του Φρανκενστάιν: Στο σκοτεινό βικτοριανό Λονδίνο, ένας τρελός επιστήμονας (Willem Dafoe) επιχειρεί να δώσει και πάλι ζωή στο πτώμα μίας εγκύου, εμφυτεύοντας όμως τον εγκέφαλο του αγέννητου μωρού της μέσα στο κεφάλι της.

Το αποτέλεσμα; Μαγικό: Η Bella Baxter (Emma Stone) ξαναγεννιέται ως ένα ανθρώπινο πλάσμα με το σώμα και τις ορμές μίας νεαρής γυναίκας αλλά την απουσία αναστολών ενός νηπίου.

Έτσι, όταν το σκάει με τον Mark Ruffalo, το ταξίδι τους στην Ευρώπη μετατρέπεται στην υπέρτατη σεξουαλική εμπειρία που, πέρα από τη χωρίς όρια απελευθέρωση, οδηγεί και στην αυτογνωσία.

Στην πρεμιέρα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας το κοινό μένει με το στόμα ανοιχτό, με ένα χρήστη στο X (πρώην Twitter) να αναφέρει ότι η τελευταία ταινία του Γιώργου Λάνθιμου είναι η πιο πρόστυχη της δεκαετίας.

Ως μία παραγωγή με Aμερικανούς αστέρες και με την υποστήριξη του Hollywood (γυρίστηκε από τη θυγατρική της Disney, Searchlight Pictures), η ολομέτωπη αλήθεια των απογυμνωμένων σκηνών καθιστά το Poor Things ουσιαστικά μοναδικό για την εποχή του.

Πού χάθηκε το σεξ στο Hollywood;

Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, οι σκηνές σεξ αρχίζουν σιγά-σιγά να περιορίζονται στις ταινίες του Hollywood. Την εποχή εκείνη παρατηρείται μία εκτίναξη στο budget των ταινιών η οποία για να έχει νόημα, πρέπει να αποφέρει και τα αντίστοιχα κέρδη.

Η λύση είναι μονόδρομος: Μεγαλύτερο αριθμητικά κοινό στις αίθουσες σημαίνει άνοιγμα σε μικρότερες ηλικίες. Έτσι, η ανάγκη για κατάλληλες ταινίες για εφήβους και παιδιά από 12 ετών και άνω γίνεται επιτακτική.

Παρόλο που υπάρχουν κάνα-δυο αξιοσημείωτες εξαιρέσεις, όπως το Mulholland Drive (2001) και το Monster’s Ball (ο Χορός των Τεράτων – 2001), μιλάμε για ταινίες που ανήκουν στην πιο καλλιτεχνική και ανεξάρτητη πλευρά της βιομηχανίας του θεάματος.

Tο κίνημα #MeToo αποκαλύπτει την ανήθικη πλευρά του Hollywood και αφήνει μία πικρή γεύση στο κοινό – κάτι που περνά και στις ταινίες

Μία δεκαετία αργότερα, το κίνημα #MeToo αποκαλύπτει την πιο σκληρή και ανήθικη πλευρά του Hollywood και αφήνει μία πικρή γεύση στο κοινό – κάτι που περνάει και στις ταινίες.

Ιστορίες από το παρελθόν βγαίνουν στη φόρα, στόματα ανοίγουν και, μέσα σε αυτό το πλαίσιο, πολλοί στρέφονται ετεροχρονισμένα εναντίον του Bernardo Bertolucci.

Το 2016 έρχεται στην επιφάνεια ένα απόσπασμα με τον Ιταλό σκηνοθέτη να παραδέχεται ότι είχε αποκρύψει αρκετές λεπτομέρειες σχετικά με τη σκηνή βιασμού στο Τελευταίο Τανγκό στο Παρίσι (Last Tango in Paris – 1971) από την 19χρονη (τότε) συμπρωταγωνίστρια του Marlon Brando, Maria Schneider.

Ο Bertolucci είχε μάλιστα προσπαθήσει να δικαιολογηθεί ότι αυτό έγινε στην προσπάθειά του να πετύχει μία γνήσια αντίδραση από τη νεαρή ηθοποιό, προκειμένου, όπως είχε πει, να αποτυπωθεί στην κάμερα «η αντίδρασή της ως κορίτσι και όχι ως ηθοποιός».

Το σεξ στα 1970s

Τη δεκαετία του 1970, οι σκηνές σεξ είναι αναμφισβήτητα το πιο συναρπαστικό σημείο μία ταινίας, σύμφωνα με την Telegraph. Πριν από τα cool και λαμπερά ζευγάρια των ’80s και ’90s, το American Gigolo (1980), τα Showgirls (1995) και τη θεά Sharon Stone στο Βασικό Ένστικτο (1992), το σεξ στη μεγάλη οθόνη αποτελεί ένα μέσο για τους σκηνοθέτες και τους καλλιτέχνες να απελευθερωθούν από τα δεσμά τους και να δείξουν την τέχνη τους απογυμνωμένη από στεγανά και προκαταλήψεις.

Οι ερωτικές σκηνές είναι εκκεντρικές, σατιρικές ή ακόμη και βαθιά πολιτικές. Στόχος των σκηνοθετών να διευρύνουν τόσο τα καλλιτεχνικά όσο και τα ηθικά όρια της κοινωνίας.

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι ο κινηματογράφος πριν από το 1970 αποτελείται από ταινίες για σεμνότυφους: Tο 1959, στη ταινία Pillow Talk, οι Doris Day και Rock Hudson μοιράζονται ιδιαίτερες τηλεφωνικές συνομιλίες σε split-screen (οθόνη χωρισμένη στα δύο), ενώ ο Αμερικανός σκηνοθέτης και σεναριογράφος Russ Meyer βάζει γυμνούς λουόμενους να κάνουν ηλιοθεραπεία στο The Immoral Mr Teas.

Την πραγματική σεξουαλική επανάσταση ωστόσο, φέρνει στα στούντιο το 1970 το Beyond the Valley of the Dolls.

Το κοριτσίστικο γλέντι του Meyer

Έντονα επηρεασμένα από μία σειρά δαπανηρών αποτυχιών, τα στελέχη της Fox εντυπωσιάζονται με την επιτυχία της φάρσοκωμωδίας του 1968 του Meyer, Vixen που αποφέρει 8 εκατομμύρια δολάρια στο αμερικανικό box office, με προϋπολογισμό λιγότερο από το ένα τοις εκατό αυτού του ποσού.

Έτσι, αποφασίζουν να εντάξουν τον αυτοαποκαλούμενο «βασιλιά του γυμνού» στο δυναμικό τους. Του ζητούν να ετοιμάσει μία X-rated παρωδία του δικού τους επιτυχημένου μελοδράματος του 1967, Valley of the Dolls, με όργια υπό την επήρεια ναρκωτικών και με cross-dressing ανατροπές στην πλοκή.

Ο Hays Code έχει εξάλλου εγκαταλειφθεί επίσημα δύο χρόνια νωρίτερα (1968): Πρόκειται για τον κώδικα λογοκρισίας που είχε επιβάλει η Βιομηχανία στον εαυτό της το 1934 μετά από μία σειρά σκανδάλων, και ο οποίος απαγόρευε ακραίες σκηνές με γυμνό και βία.

Το 1970, η διασκευή του Catch-22 του Mike Nichols για την Paramount, το Zabriskie Point του Michelangelo Antonioni για την MGM και, το καθηλωτικό Κουρδιστό Πορτοκάλι (A Clockwork Orange) του Stanley Kubrick για την Warner Bros ένα χρόνο αργότερα είναι από τις πρώτες ταινίες του στούντιο που παρουσιάζουν ολόσωμο γυναικείο γυμνό.

Την ίδια χρονιά (1971) το Drive, He Said του Jack Nicholson για την Columbia περιέχει full frontal σκηνές, σε μία εποχή που η θέαση τέτοιων εικόνων είναι σοκαριστικά ξένη για τους περισσότερους.

Σκηνές αληθινού σεξ

Στο Don’t Look Now (1973), ο σκηνοθέτης Nicolas Roeg στρέφει προς όφελός του τα τελευταία υπολείμματα ευπρέπειας: Η ερωτική σκηνή ανάμεσα στο ζευγάρι που έχει χάσει την κόρη του, είναι τόσο παθιασμένη και τα πλάνα τόσο αριστοτεχνικά που πολλοί θεατές σχολιάζουν ότι υπάρχει αληθινή ερωτική χημεία ανάμεσα στους πρωταγωνιστές, Donald Sutherland και Julie Christie.

Η ταινία προκαλεί, σύμφωνα με τη Daily Mail, τόσο μεγάλες αντιδράσεις και κουτσομπολιά γύρω από την ερωτική σκηνή, που ο τότε σύντροφος της Christie, ο εξίσου επιτυχημένος και δημοφιλής Warren Beatty, φέρεται να πέταξε στο Λονδίνο για να απαιτήσει να κοπεί.

Τελικά, ο Roeg την εμπλουτίζει καλλιτεχνικά, παρεμβάλλοντας πλάνα από το ζευγάρι καθώς ντύνεται για το δείπνο που θα ακολουθήσει, επιτυγχάνοντας ένα άρτιο αποτέλεσμα.

Πριν από την έκρηξη των οικιακών βίντεο της δεκαετίας του 1980, το στίγμα για τους αστέρες της πρώτης γραμμής που επιλέγουν να παίξουν σε σκηνές σεξ είναι πολύ μικρότερο.

Αυτό ίσως έχει να κάνει με το γεγονός ότι οι γυμνές τους εικόνες δεν εισβάλλουν ακόμη στα σπίτια και δεν μπορούν να απομονωθούν και να κυκλοφορήσουν ανάμεσα σε άτομα που δεν ενδιαφέρονται και τόσο για το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα μίας αποκαλυπτικής σκηνής.

Ρόλοι που μιλούν ανοιχτά για το σεξ

To 1968, το anti-gravity στριπτίζ της Jane Fonda στο διαστημικό Barbarella τη μετατρέπει σε σταρ στις ΗΠΑ αλλά και στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου η ταινία επιστημονικής φαντασίας με την κόκκινη Χ σήμανση γίνεται η δεύτερη πιο δημοφιλής της χρονιάς εκείνης, μετά το Βιβλίο της Ζούγκλας του Walt Disney.

Τρία χρόνια αργότερα, η Fonda κερδίζει το Όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου για την ερμηνεία της ως Bree Daniels. Πρόκειται για ένα call girl της Νέας Υόρκης στο θρίλερ Klute του Alan Pakula, με συμπρωταγωνιστή επίσης τον Sutherland.

Όπως και στο Poor Things, στο οποίο η Bella της Stone εγκαθίσταται προσωρινά σε έναν παριζιάνικο οίκο ανοχής, το Klute εξερευνά τους μηχανισμούς και την ηθική της σεξουαλικής εργασίας χωρίς να αποζητά εύκολες απαντήσεις ή να ασκεί κριτική. «Όταν είσαι call girl, το ελέγχεις», αναφέρει η Bree στον ψυχίατρό της. «Είναι απλώς μία πράξη. Αυτό είναι το ωραίο σε αυτό. Δεν χρειάζεται να νιώθεις τίποτα».

Αν η Bella του Λάνθιμου είχε δημιουργηθεί 100 χρόνια αργότερα, ίσως να έλεγε ακριβώς το ίδιο πράγμα.

Όσον αφορά στην ακόρεστη λαχτάρα για σεξ, ο ρόλος στον κινηματογράφο που θα μπορούσα να κοντράρει στα ίσα την Bella πρέπει να είναι ο George Roundy, ο playboy κομμωτής του Warren Beatty στο Shampoo του 1975.

Κατά τη διάρκεια της κωμωδίας του Hal Ashby, ο Beatty καταφέρνει να κοιμηθεί με τη σύζυγο (Lee Grant), την ερωμένη (Julie Christie) και την κόρη (Carrie Fisher) του μεγαλοατζέντη του Beverly Hills, Jack Warden – καθώς και με τη δική του φίλη-μοντέλο Jill (Goldie Hawn).

Και πάλι, πρόκειται για μεγάλους αστέρες σε μία απροκάλυπτα εστιασμένη στο σεξ ταινία – κανείς ωστόσο, δεν δείχνει να παραπονιέται.

Ωμές Σκηνές Σεξ

Η τάση που θέλει μεγάλους stars να συμμετέχουν σε ταινίες με αποκαλυπτικές σκηνές συνεχίζεται μέχρι περίπου τις αρχές της δεκαετίας του 1980 – με κορυφαία την ταινία Ο Ταχυδρόμος Χτυπάει Πάντα Δύο Φορές (The Postman Always Rings Twice – 1981), με τους Jack Nicholson και Jessica Lange.

Ωστόσο, η ταινία που σόκαρε όσο καμία άλλη για τις ωμές σκηνές της είναι το Caligula του 1979.

Για άλλη μία φορά, mainstream σταρς όπως οι Malcolm McDowell, Helen Mirren, Peter O’Toole και John Gielgud συμμετέχουν σε ένα πλούσιο σαρκικό έπος που χρηματοδοτείται με 10 εκατομμύρια δολάρια από τον εκδότη του Penthouse, Bob Guccione και σκηνοθετείται από τον Ιταλό Tinto Brass.

«Η ταινία Καλιγούλας αποτελεί ένα ακαταμάχητο μείγμα τέχνης και γεννητικών οργάνων»

Ο κριτικός του Variety αποκαλεί τη ταινία «ηθικό ολοκαύτωμα», ενώ η Mirren την περιγράφει ως «ένα ακαταμάχητο μείγμα τέχνης και γεννητικών οργάνων».

Ωστόσο, όλη αυτή η «ακολασία» διάρκειας 156 λεπτών που περιλαμβάνει λεσβιακό σεξ, σκληρές σαδομαζοχιστικές πράξεις αιμομιξίες και μία σκηνή ευνουχισμού προκαλεί σάλο και απαγορεύεται σε πολλές χώρες.

Το οικείο περιβάλλον και η προστασία των ηθοποιών

Η Jennifer Lawrence, της οποίας η κωμωδία Μαθήματα Αποπλάνησης (No Hard Feelings – 2023) περιέχει μία γυμνή slapstick σκηνή, αναφέρεται στις συνθήκες κινηματογράφησης.

Μετά μάλιστα από την κλοπή ιδιωτικών φωτογραφιών της από το iCloud το 2014, η ηθοποιός μιλάει συχνά για τη σημασία του να γυρίζονται ερωτικές σκηνές σε πλαίσιο που να παρέχει ασφάλεια στους ηθοποιούς και τους κάνει να νιώθουν άνετα.

Παράλληλα, στη Βενετία, ο Λάνθιμος επαίνεσε τη Stone επειδή δεν ντρέπεται για το γυμνό σώμα της, καθώς και την Elle McAlpine, μέλος της παραγωγής, για τη δημιουργία του πολύ άνετου και οικείου περιβάλλοντος που απαιτείται όταν γυρίζεται μία τολμηρή σκηνή.

Ο Mark Ruffalo, συμπρωταγωνιστής της Stone και ερωτικός σύντροφος της Bella, αναφέρει επίσης πως η ύπαρξη ενός συντονιστή στις τολμηρές σκηνές βοηθάει τους ηθοποιούς να είναι «συνειδητοποιημένοι και παρόντες».

Ταυτόχρονα βέβαια σχολίασε με χιούμορ ότι ίσως το Poor Things να είναι το τέλος των γυμνών σκηνών από πλευράς του, καθώς στα 56 του,δεν είναι σίγουρος πια αν πρέπει να βγάζει τα ρούχα του. «Τα πράγματα αρχίζουν να μετακινούνται και να χαλαρώνουν πιο γρήγορα από ό,τι μπορώ να ελέγξω», ανέφερε στο USA Today.

Ένα αισθητικά άψογο αποτέλεσμα

Ίσως το καλύτερο πράγμα που μπορεί να πει κανείς για τις σκηνές σεξ στο Poor Things είναι ότι όντως έχει προηγηθεί πολλή δουλειά για να υπάρχει ένα αισθητικά άψογο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα.

Παράλληλα, διατηρείται η ατρόμητη και χωρίς προκαταλήψεις διάθεση των ταινιών της δεκαετίας του 1970.

Η απουσία σεξ εξάλλου στη συγκεκριμένη ταινία δεν θα μπορούσε να υπάρξει. «Πρώτα απ’ όλα, ήταν εγγενές μέρος του ίδιου του μυθιστορήματος: Η ελευθερία της [Bella] για τα πάντα, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικότητας. Και δεύτερον, ήταν πολύ σημαντικό για μένα να μην κάνω μία ταινία που θα ήταν σεμνότυφη, γιατί αυτό θα πρόδιδε εντελώς την πρωταγωνίστρια», σχολιάζει ο Γιώργος Λάνθιμος.

Σε μία εποχή μάλιστα που το κοινό έχει πρόσβαση σε γυμνό υλικό με ένα μόλις κλικ και που το Only Fans αποφέρει εκατομμύρια δολλάρια ετησίως στον ιδιοκτήτη της πλατφόρμας, το σεξ στο Poor Things σοκάρει επειδή πραγματικά σημαίνει κάτι.

Και αυτό είναι από μόνο του εντελώς ανατρεπτικό.

Με πληροφορίες από: The Telegraph