Τα «ζωτικά σημάδια» της Γης είναι χειρότερα από κάθε άλλη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας, λένε οι ειδικοί σε θέματα περιβάλλοντος, τονίζοντας πως η κλιματική κρίση έχει βάλει σε κίνδυνο τη ζωή στον πλανήτη και ζητούν μία γρήγορη και δίκαιη μετάβαση σε ένα βιώσιμο μέλλον.

Στην έκθεσή τους οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι 20 από τα 35 πλανητικά ζωτικά σημεία, που χρησιμοποιούν για να παρακολουθούν την κλιματική κρίση, βρίσκονται σε ακραίες τιμές ρεκόρ. Εκτός από τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, την παγκόσμια θερμοκρασία και την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, οι δείκτες περιλαμβάνουν επίσης τον αριθμό των πληθυσμών των ανθρώπων και των ζώων.

Τα αρνητικά ρεκόρ καταρρίπτονται το ένα μετά το άλλο

Πολλά κλιματικά ρεκόρ καταρρίπτονται το 2023, συμπεριλαμβανομένης της παγκόσμιας θερμοκρασίας του αέρα, της θερμοκρασίας των θαλασσών και της έκτασης των θαλάσσιων πάγων της Ανταρκτικής, ανέφεραν οι ερευνητές. Η υψηλότερη μηνιαία επιφανειακή θερμοκρασία που έχει καταγραφεί ποτέ, ήταν τον Ιούλιο και ήταν πιθανότατα η θερμότερη που έχει σημειωθεί στον πλανήτη εδώ και 100.000 χρόνια.

Οι επιστήμονες υπογράμμισαν επίσης μία ακραία περίοδο πυρκαγιών στον Καναδά, που παρήγαγε πρωτοφανείς εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Αυτές ανήλθαν συνολικά σε 1 δισ. τόνους CO2, ποσότητα που ισοδυναμεί με ολόκληρη την ετήσια παραγωγή της Ιαπωνίας, του πέμπτου μεγαλύτερου ρυπαντή στον κόσμο. Εκτίμησαν μάλιστα ότι η τεράστια έκταση που κάηκε, θα μπορούσε να υποδηλώνει ένα σημείο καμπής σε ένα νέο καθεστώς πυρκαγιών.

Οι ερευνητές ζήτησαν επιτακτικά τη μετάβαση σε μια παγκόσμια οικονομία, που θα δίνει προτεραιότητα στην ανθρώπινη ευημερία και θα μειώνει την υπερκατανάλωση και τις υπερβολικές εκπομπές ρύπων των πλουσίων. Το top 10% των ρυπαντών ήταν υπεύθυνο για σχεδόν το 50% των παγκόσμιων εκπομπών το 2019, εξήγησαν.

Η υψηλότερη μηνιαία επιφανειακή θερμοκρασία που έχει καταγραφεί ποτέ, ήταν τον Ιούλιο του 2023

Ο Dr. Christopher Wol, από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Όρεγκον (OSU) στις ΗΠΑ και επικεφαλής συγγραφέας της έκθεσης, δήλωσε: «Χωρίς δράσεις που να αντιμετωπίζουν το βασικό πρόβλημα της ανθρωπότητας, που παίρνει περισσότερα από όσα μπορεί να δώσει με ασφάλεια από τη Γη, οδεύουμε προς την πιθανή κατάρρευση των φυσικών και κοινωνικοοικονομικών συστημάτων και προς έναν κόσμο με αφόρητη ζέστη και ελλείψεις τροφίμων και γλυκού νερού. Μέχρι το 2100, 3 έως 6 δισεκατομμύρια άνθρωποι μπορεί να βρεθούν εκτός των κατοικήσιμων περιοχών της Γης, πράγμα που σημαίνει ότι θα αντιμετωπίσουν έντονη ζέστη, περιορισμένη διαθεσιμότητα τροφίμων και αυξημένα ποσοστά θνησιμότητας».

Διαβασε ακομα

Κλιματική αλλαγή: Πώς η υπερθέρμανση του πλανήτη μας επηρεάζει (σχεδόν) όλους

Ο καθηγητής William Ripple, επίσης από το OSU, είπε: «Ο κόσμος θα είναι πολύ πιο κοντά στην επιφάνεια της Γης. Η ζωή στον πλανήτη μας βρίσκεται σαφώς υπό πολιορκία. Οι στατιστικές τάσεις δείχνουν βαθιά ανησυχητικά πρότυπα μεταβλητών και καταστροφών που σχετίζονται με το κλίμα. Διαπιστώσαμε επίσης μικρή πρόοδο όσον αφορά στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής από την ανθρωπότητα. Στόχος μας είναι να επικοινωνήσουμε τα κλιματικά γεγονότα και να διατυπώσουμε συστάσεις για την πολιτική που θα ακολουθηθεί. Αποτελεί ηθικό καθήκον των επιστημόνων και των θεσμικών μας οργάνων να προειδοποιήσουμε την ανθρωπότητα για κάθε πιθανή υπαρξιακή απειλή και να επιδείξουμε ηγετική ικανότητα στην ανάληψη δράσης».

Ο χρόνος τελείωσε

Η έκθεση, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Bioscience, αποτελεί επικαιροποίηση μιας έκθεσης του 2019, η οποία έχει εγκριθεί από 15.000 επιστήμονες.

«Εδώ και αρκετές δεκαετίες, οι επιστήμονες προειδοποιούν επανειλημμένα για ένα μέλλον που χαρακτηρίζεται από ακραίες κλιματικές συνθήκες που προκαλούνται από τις συνεχιζόμενες ανθρώπινες δραστηριότητες», αναφέρει η έκθεση. «Δυστυχώς, ο χρόνος τελείωσε … ωθούμε τα πλανητικά μας συστήματα σε επικίνδυνη αστάθεια».

Ο καθηγητής Tim Lenton, στο Πανεπιστήμιο του Έξετερ στο Ηνωμένο Βασίλειο, συν-συγγραφέας της έκθεσης, δήλωσε: «Αυτά τα ακραία φαινόμενα ρεκόρ είναι από μόνα τους ανησυχητικά και κινδυνεύουν επίσης να οδηγήσουν σε σημεία καμπής, που θα μπορούσαν να προκαλέσουν μη αναστρέψιμη ζημιά και να επιταχύνουν περαιτέρω την κλιματική κρίση. Η καλύτερη ελπίδα μας για να αποτρέψουμε έναν καταιγισμό κλιματικών σημείων καμπής, είναι να εντοπίσουμε και να ενεργοποιήσουμε θετικά σημεία καμπής στις κοινωνίες και τις οικονομίες μας, ώστε να εξασφαλίσουμε μία γρήγορη και δίκαιη μετάβαση σε ένα βιώσιμο μέλλον».

Σοκαρισμένοι από την αγριότητα των φαινομένων οι επιστήμονες

Οι επιστήμονες δήλωσαν σοκαρισμένοι από την αγριότητα των ακραίων καιρικών φαινομένων του 2023, [που προκάλεσαν] βαθιά οδυνηρές σκηνές πόνου. «Φοβόμαστε το αχαρτογράφητο έδαφος στο οποίο έχουμε πλέον εισέλθει».

Η έκθεση αναφέρεται στις σοβαρές πλημμύρες στην Κίνα και την Ινδία, στους ακραίους καύσωνες στις ΗΠΑ και στην εξαιρετικά έντονη μεσογειακή καταιγίδα που οδήγησε στο θάνατο χιλιάδων ανθρώπων στη Λιβύη.

Σημειώνει ακόμη ότι μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου, υπήρξαν 38 ημέρες με μέση παγκόσμια θερμοκρασία άνω του 1,5C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, που είναι ο μακροπρόθεσμος στόχος του κόσμου για να περιοριστεί η κλιματική κρίση. Μέχρι φέτος, τέτοιες ημέρες ήταν σπάνιες, ανέφεραν οι ερευνητές.

Διατροφή χωρίς κρέας και μείωση του πληθυσμού

Άλλες πολιτικές που συνιστούν οι επιστήμονες περιλαμβάνουν τη σταδιακή κατάργηση των επιδοτήσεων για ορυκτά καύσιμα, την ενίσχυση της προστασίας των δασών, τη στροφή προς φυτικές δίαιτες στις πλούσιες χώρες και την υιοθέτηση διεθνών συνθηκών για τον τερματισμό νέων έργων άνθρακα και τη σταδιακή κατάργηση του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.

Τα μεγάλα προβλήματα χρειάζονται μεγάλες λύσεις

«Καλούμε για σταθεροποίηση και σταδιακή μείωση του ανθρώπινου πληθυσμού με δικαιοσύνη μεταξύ των δύο φύλων μέσω του εθελοντικού οικογενειακού προγραμματισμού και με την υποστήριξη της εκπαίδευσης και των δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών, που μειώνουν τα ποσοστά γονιμότητας», ανέφεραν.

«Τα μεγάλα προβλήματα χρειάζονται μεγάλες λύσεις. Ως εκ τούτου, πρέπει να αλλάξουμε την οπτική μας σχετικά με την κλιματική έκτακτη ανάγκη από ένα μεμονωμένο περιβαλλοντικό ζήτημα σε μια συστημική, υπαρξιακή απειλή. Παρόλο που η παγκόσμια θέρμανση είναι καταστροφική, αντιπροσωπεύει μόνο μία πτυχή της κλιμακούμενης και αλληλένδετης περιβαλλοντικής κρίσης που αντιμετωπίζουμε – π.χ. απώλεια βιοποικιλότητας, έλλειψη γλυκού νερού και πανδημίες».

Μείωση εκπομπών CO2 κατά 45%

Ο Dr Glen Peters του Global Carbon Project, δήλωσε πρόσφατα ότι η προκαταρκτική εκτίμηση για τις παγκόσμιες εκπομπές CO2 το 2023 ήταν μία αύξηση 1% σε ένα ακόμη ρεκόρ. Οι παγκόσμιες εκπομπές πρέπει να μειωθούν κατά 45% για να έχουμε καλές πιθανότητες να μείνουμε κάτω από τους 1,5C θέρμανσης.

How much carbon can we emit while limiting warming below 1.5°C?

It was very little and now it's even less.

In a new paper in @NatureClimate we update the @IPCC_CH carbon budget numbers with improved methods and new data. (1/n)https://t.co/xw7GDlMuCu

— Joeri Rogelj (@JoeriRogelj) October 30, 2023

Τον Σεπτέμβριο, μία διαφορετική ανάλυση του γήινου συστήματος με τη χρήση εννέα πλανητικών ορίων κατέληξε στο συμπέρασμα, ότι τα συστήματα υποστήριξης της ζωής αυτού του πλανήτη είχαν υποστεί τέτοια ζημιά που η Γη βρισκόταν «πολύ έξω από τον ασφαλή χώρο λειτουργίας για την ανθρωπότητα». Τα πλανητικά όρια είναι τα όρια βασικών παγκόσμιων συστημάτων – όπως το κλίμα, το νερό και η ποικιλομορφία της άγριας ζωής – πέρα από τα οποία η ικανότητά τους να διατηρούν έναν υγιή πλανήτη κινδυνεύει να αποτύχει.

Με πληροφορίες από: Guardian